Datum: 21 oktober 2018
Download PDF
1. Moderne afgoden
Als je in de oudheid een stad zou binnen lopen, dan zou op elke hoek van de staat, een tempel te vinden zijn, met beelden van de goden die er vereerd worden. Welke afgoden zouden mensen uit de oudheid zien, als zij onze steden zouden binnenlopen? In zijn boek Namaakgoden stelt de Amerikaanse dominee Tim Keller, dat onze hedendaagse cultuur net als vroeger ook zijn eigen verzameling afgoden kent. Welke dan? Tim Keller: de goden van schoonheid en gezondheid, van macht en prestatie, geld en sex worden alom vereerd. En elke god heeft ook zijn eigen heiligdommen: de kantoorflats, kuuroorden, sportzalen, studio’s of stadions. En mensen zijn bereid soms grote offers te brengen voor de goden die ze belangrijk vinden.
Ik denk dat Tim Keller gelijk heeft. Dat afgoderij niet iets is van vroeger alleen, maar dat elke tijd zijn eigen afgoden kent.
Wat is een afgod? HC 95 zegt: ‘Afgoderij is in plaats van of naast de enige ware God, die Zich in zijn Woord geopenbaard heeft, iets anders bedenken of hebben waarop men zijn vertrouwen stelt’.
Afgoderij is dus iets of iemand die belangrijker voor je is dan God; iets wat je hart en je verbeelding meer in beslag neemt dan God; iets of iemand die je zoekt om ervan te ontvangen wat alleen God kan geven.
Je snapt, dat als je afgoderij zo bekijkt, dat het zomaar vandaag ook kan gebeuren. Je kunt namelijk in de ban van iets zijn, iets wat je helemaal in beslag neemt, je tijd, je geld je aandacht, zodat God op de tweede plaats komt te staan. En dat, dat is een klap in het gezicht van de Here God. Een af-god trekt je af van God. Van de enige en ware God die zich in Christus heeft geopenbaard.
2. De worsteling van Hosea
Afgoden. Iets van alle tijden en plaatsen dus. We gaan naar de tijd van Hosea. Wat kunnen we hiervan leren? Nou, in het bijbelgedeelte zien we heel duidelijk wat de gevolgen zijn van afgoderij. God heeft dit laten optekenen, opdat wij ervan zouden leren, om ons te waarschuwen, om ons te wijzen op de consequenties.
Wat is het probleem van Israël? 4:17 het is verknocht aan de afgoden. Sterk woord. Als je ergens aan verknocht bent, dan is iets heel belangrijk, heel kostbaar voor je. Israël is zo verknocht geraakt aan de afgoden, dat ze zich een leven zonder de afgoden niet kan voorstellen.
3. De gevolgen van afgoderij
Wat betekent dat concreet? Nou dat de afgoden op alle belangrijke momenten in het leven een rol spelen. Rites de passages.
Geboorte van een kind. Dankbaar. Naast God ook Baal of Astarte danken.
Huwelijk. Offers brengen om voorspoed te krijgen over het werk en de relatie; offers voor vruchtbaarheid in het huwelijk.
Ziekte. Help zoeken bij kwakzalvers. Vers 13: ze zoeken het bij machtige personen in plaat van bij de Here.
Dood. Offers om de goden gerust te stellen, zodat de geest van de overleden tot rust zou komen en de nabestaanden niet zou kwellen.
God en de afgod. Baat het niet; schaadt ook niet. Afdekken voor geval dat.
Wat zegt Gods Woord? Je kunt niet twee heren dienen? Of je zal de een haten of de ander. Het is de een of de ander. Dient God zegt het Woord! Maar wat als je naast God toch je hart zet op andere dingen?
Hier zien we wat het gevolg is. De mensen waren zich er vast niet van bewust.
Vers 4:18: drinkgelagen. Hoererij. Geef. Vorsten maken zich rijk ten koste van armen.
Vers 5:11 er is onderdrukking en onrecht. Vers 13: ziekte en gezwellen, maar niemand om te genezen.
Met andere woorden. Geen rust en vrede, maar gedoe en onrecht, en ziekte, en losbandigheid. Wie zich openstelt voor afgoden, krijgt met hun negatieve invloed te maken.
Vers 4: ‘hun daden zijn er niet op gericht zich tot hun God te bekeren, want de geest van hoererij is in hun midden en de Here kennen zij niet’.
Let even op dat zinnetje: de geest van hoererij. Afgoderij is synoniem met hoererij. Overspel is achter andere goden nalopen, maar dat is nooit zonder gevolgen. De geest van de afgod komt je leven binnen. Afgoden zijn geen neutraal terrein.
Afgoden. Gemaakt op speciale dagen. Een werkplaats die gewijd was aan de godheid. Speciale opgeleide en ingezegende mensen. Materialen die uitgekozen waren. Godenbeeld gemaakt. Belangrijkste gebeurtenis: het mondopeningsritueel. Aan godheid werd gevraagd intrek te nemen in het beeld. Zodat waar het beeld zich bevinden zou, ook de godheid zou zijn en spreken.
Godenbeelden geen neutraal terrein. Geld ook voor beelden uit Egypte niet of boeddha. Dragers van een macht. Wij te nuchter in Nederland. In oosterse landen respecteert met het beeld, als een heilig object.
Zo ook Israel hier. Het dienen en vereren van de afgoden en hun beelden, heeft ze onder invloed gebracht van de goden. Onzichtbare invloed. Maar alles waar de afgod voor staat, zal de geest van de afgod stimuleren om te doen. Zo kom je zonder het te beseffen te leven onder invloed van de macht van de afgod.
Ja dat was toen, zeg je. Dat is nu niet meer zo. Ho, dat gaat te snel. Paulus waarschuwt in 1 Korinthe 10, rond het avondmaal, over de mensen uit Korinthe, die naast deelname aan de christelijke gemeente, ook nog de afgodendiensten in de tempels bezochten. Maar dat kan niet. De heidenen in de tempels offeren aan de demonen en niet aan God. Ik wil niet dat jullie – zegt de apostel – gemeenschap hebben met de demonen. 1 Kor.11:21: ‘U kunt niet de drinkbeker van de Heere drinken en de drinkbeker van de demonen. U kunt niet deelhebben aan de tafel van de Here en aan de tafel van de demonen’. Dat besef zijn we bijna kwijt geraakt. Dat achter de afgoden demonische wezens zitten, die aangevoerd worden door satan als het hoofd. Jezus ontkent het bestaan van deze machten niet. In 1 Joh. 5:19 horen we de apostel zeggen dat de hele wereld in de macht van de duivel is. De invloed van de afgoden is er nog steeds. Ondergronds misschien. Incognito. Maar toch.
4. Moderne afgoden
Welke afgoden zijn er dan bij ons? Kan van alles zijn. Een af-god houdt je van God af. Alles wat belangrijker voor je is dan God, is een afgod. Waar je van droomt, elke dag mee opstaat, waar je alles aan opoffert. Dat kan je carrière zijn, je werk. Is soms een veeleisende God. Vraagt soms kinderoffers. Kinderen het kind van de rekening. Godheid Afrodite – goden van de schoonheid. Als je schoonheid en uiterlijk alles voor je is. Een doel op zich. Je gezondheid is ook zo’n ding. De fitness-ruimtes worden ook wel de nieuwe tempels genoemd. Eros: god van de sex. Dat is een harde en wrede god. Elke dag slachtoffers. Deze god laat een spoor van vernieling achter in gezinnen en levens van mensen.
Geld. Werk. Carriere. Schoonheid. Conditie. Sex. Muziek. Vrienden. Wat is er mis mee? Niks. Is helemaal goed. Een prachtige gave van God. Het is niet verkeerd om er goed uit te zien. Vooral doen. Sex is een prachtig geschenk van God. Vooral van genieten, binnen de kaders die God geeft. Je werk is een prachtig iets, waaruit je voldoening vindt. Mooi. Houden zo. Al deze dingen zijn gaven van God. Maar het gaat mis als ze de nummer 1 positie in ons leven innemen. Als ze de plek van God innemen. Dan moet je kiezen. Of het een of het ander. Jezus zegt duidelijk: je kunt geen 2 heren dienen.
Waarom niet? Omdat elke keer als God niet op de eerste plaats komt, je hem een klap in het gezicht geeft. Weet je God als geen ander weet, wat afgoden niet kunnen doen.
Afgoden hebben geen stem om je te troosten (als de koersen instorten of je leven onder druk komt te staan); zij hebben geen schouder om tegen te steunen (als je gezondheid het te wensen overlaat); zij hebben geen armen om je te dragen (als mensen je laten vallen).
5. Wat is grootste probleem?
Terug naar Hosea. Weet je wat het grootste probleem is, als God niet op de eerste plaats in je leven staat (met vallen en opstaan), als je er niet voor kiest om Hem te betrekken bij wat je doet? Weet je wat het probleem van afgoderij is, in welke vorm, in welke gedaante dan ook?
Kijk maar even mee in 5:6 en 5:15. Vers: zij zullen de Heere gaan zoeken, maar zij zullen Hem niet vinden: Hij heeft zich aan hen onttrokken. Vers 15: Ik ga zegt God. Ik keer terug naar Mijn woonplaats.
Wat doet God: Hij trekt zich terug. Er komt afstand. God is niet meer dagelijks betrokken op de dingen van het volk. Hij trekt zich terug. Dat is dramatisch. Want wat betekent dat?
Dat je Hem niet langer ervaart. Zijn nabijheid. Zijn troost. Zijn liefde. Zijn vergeving. Je brengt offers, je bidt, maar het blijft zo koud van binnen. Je hart verandert niet.
Dat als je tot Hem roept, Hij je niet verhoort. Je kunt bidden tot je een ons weegt, maar als God je niet verhoort. Dan lijkt de hemel van koper. Dan komt alles niet verder dan het plafond.
Dat Hij zwijgt en niet langer tot je spreekt. Dat je bijbellezen zo schraal wordt. Het geeft je geen vreugde. Het Woord komt niet tot leven. Je wordt er niet door gevoed.
Op al die moeilijke momenten in je leven, wanneer je Hem nodig hebt, is Hij er niet. Dan houdt Hij zich zwijgend en stil.
Gemeente, mag ik u of jou een vraag stellen? Toen Henk binnendijk, dat vroeger deed op de televisie en dat vroeg bij mensen op straat, mocht dat van de meeste mensen wel. Maar hij zei er gelijk achteraan: mag het ook een ernstige vraag zijn? Dan deinsden de mensen soms terug. Mag ik u en jou een vraag stellen? Mag het een ernstige vraag zijn?
Hoe zit het in uw of jou leven met afgoden? Zijn er dingen of mensen die zo belangrijk voor je zijn, die in feite op nummer 1 in je leven staan? Waar gaat je hart echt naar uit? Wat wil je echt in dit leven? Wie staat op nummer 1? Hoe staat het met de eerste liefde. Uitgedoofd – gebed.
6. Afgoden check
Je kunt het checken. Weet je hoe? Op twee manieren.
(a) neem je agendaer eens bij: waar gaat al je tijd naar toe? Aan wie wijd je je al die dingen die je moet doen voor je werk, je gezin, je studie. Zoek je daarin ook naar het koninkrijk van God?
Of de afschriften van je bankrekening. Waar gaat al je geld naar toe? Sponsor je alleen jezelf of ook anderen? Hoe je met geld omgaat, betrek je daar de Here God bij en Zijn koninkrijk?
Kijk eens naar je verzameling van zorgen. Soms zijn er dingen waar je terecht bezorgd over bent. Maar kan het zijn dat ze zo’n grote plek in je leven innemen, die mensen gewoonlijk alleen aan afgoden geven?
Neem die vraag vanuit het Woord gewoon eens mee. Doe het biddend.
(b) Je kunt ook kijken naar de relatie met de Here. Is het zo dat je Hem nauwelijks in je leven ervaart of opmerkt? Ervaar je dat je gebed maar tot het plafond reikt en God je gebeden niet lijkt te verhoren? Herken je dat dat Bijbellezen een sleur is, een routine en zegt het je weinig.
Dan zou het kunnen zijn, dat er dingen in je leven zijn waarmee je moet breken; die de relatie met God in de weg staan. Neem het mee in je gebed. Vraag of God je wilt laten zien wat het is dat in de weg staat. Breng het bij het kruis.
7. Geen afgod nodig: Jezus is genoeg
Gemeente, Hosea 5 is geschreven om ons te waarschuwen. Alert te maken. Er vindt een slag om het hart plaats. Er wordt aan ons getrokken; net als aan Israël toen. Maar evangelie vertelt ons, dat Jezus gekomen is om ons te behouden. Jezus biedt zich vanmorgen aan ons aan. Laat Mij de rots zijn in je leven. Doe afstand van wat je aftrekt van God. Elke religie buiten Jezus houdt ons vast en gebonden; alleen Jezus maakt ons vrij. De ware God is de God van het kruis. Hij is de enige God die ons redden kan. De enige God die ons werkelijk vrij en gelukkig kan maken. Niet de Aex, niet macht of aanzien, niet sex of je lichaam, maar je moet bij de man van het kruis zijn. Hij heeft op Golgotha de overwinning behaalt. De afgoden zijn ontmaskerd. Het zijn leugenaars. Ze beloven veel, maar eisen alles. Je gaat er aan onder door. Maar de God die er aan onderdoor ging, is de enige die ons helpen kan in vrijheid te leven. Zijn offer staat op nummer 1, met stip.
En Ik? Ik mag mijn leven in Zijn hand leggen. Hij maakt mij vrij om Hem te dienen. Mijn Heiland. Heel mijn leven: met mijn geld, seksualiteit, carrière, lichaam, met alles wat ik Hem. Alles wat ik heb, alles wat ik ben, het is van Hem en voor Hem en tot Hem. Dat maakt mij gelukkig.
Hoort het evangelie, geloof het en leef eruit.
Amen.